تاريخ نيشابور
شهر نیشابور در استان خراسان رضوی ودرفاصله 120 کیلومتری غرب مشهد واقع شده است.
كلمه نيشابور، از كلمه فارسي قديم نيوشاه‌پور يا كار خوب يا جاي خوب شاه بوده ، گرفته شده است و به قولي نيشابور را شاه‌پور اول يا دوم ساخته است . نیشابور را در زبان فارسی به صورت نیشابور، و در زبان عربی نیسابور تلفظ می كنند و به قول حمزه اصفهانی نام اصلی این شهر، "نیک شاپور" است.
این شهر در سال 31 هجری قمری به دست مسلمانان فتح شد و در دوره اسلامی ، یكی از چهار شهر بزرگ خراسان به حساب می آمده است. وسعت و عظمت این شهر در حدی بوده كه آن را "ام‌البلاد" می خوانده اند. در اوایل دوره اسلامی ، وسعت و عظمت این شهر به حدی بود كه شهرتی جهانی یافت؛ به همین سبب بر روی سكه هایی كه در دوران خلفای اموی و عباسی ضرب می شد، نام این شهر نیز دیده می شود.
طغرل در سال 329 نيشابور را فتح مي‌كند و موقتاً پايتخت خود مي‌سازد، خواجه نظام الملك توسي وزير لايق و نامي آلب ارسلان يكي از دو نظاميه معروف را در نيشابور مي‌سازد كه مركز علمي آن دوران است. در اين زمان نيشابور داراي سيزده كتابخانه معتبر بوده است.
نیشابور در زمان غزنویان و سلجوقیان از شهرهای مهم و معتبر خراسان محسوب می شده است. در قرن ششم هجری قمری كه غزنویان به دست سلجوقیان از بین رفتند؛ این شهر نیز ویران شد، لیكن اهالی این شهر به تدریج در رونق و آبادانی دوباره آن كوشیدند. این آبادانی دیری نپایید و این شهر در سال 618 ه. ق. و در حمله مغول توسط "تغاجارنویان" داماد چنگیز به كلی ویران شد ، تعداد كشته‌شدگان را در اين شهر 1،750،000 نفر مي‌دانند..
در اواخر حكومت ایلخانان مغول؛ نیشابور ضمیمه متصرفات سلسله سربداران گردید. در سال 782 ه. ق. به علت اطاعت خواجه علی مرید از تیمور، شهر از آسیب مصون ماند.
این شهر چندین بار به علت زلزله ویران شده و مجددا بازسازی گردیده است. زين‌العابدين شيرواني تاريخ وقوع زلزله‌هاي ويران‌كننده نيشابور را چنين مي‌سرايد:
اندر سه زمان سه زلزله نازل شد شد پانصدواند اولين شهرچو دشت
در ششصد و شصت و شش دوم زلزله شد و آن زلزله‌ي بار سوم هشتصد و هشت
با اين همه نيشابور هميشه بزرگترين مركز علمي و فرهنگي بعد از اسلام بوده است. نيشابور مركز كتابخانه‌هاي بزرگ نيز بوده است، از آن حمله كتابخانه صابوني نيشابور، كتابخانه دانشگاه دارالاسته نيشابور در قرن چهارم بسيار معروف و مشهور بوده است. از ديگركتابخانه‌هاي معروف نيشابور كتابخانه نظاميه، كتابخانه شخصي امام محمد غزالي، كتابخانه مسجد عقيل با پنج هزار كتاب و كتابخانه مدرسه سعديه نيشابور كه آن را ابونصربن‌سبكتين برادر سلطان محمود غزنوي ساخته است و كتابخانه مدرسه بيهقيه نيشابور كه امام ابوالحسن بيهقي در قرن چهارم ايجاد كرده است، معروف و مشهور مي‌باشند.
نیشابور یكی از مراكز تمدن و هنر ایران و خراسان محسوب می شده و شاعران و اندیشمندان بسیاری را در خود پرورانده است. این شهر در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و اكتشافات باستان شناختی قابل توجهی در آن صورت گرفته است. نیشابور هم اكنون شهری بزرگ و آباد است و آثار دیدنی بسیاری دارد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:
چشمه گرماب طاقانكوه (44 كیلومتری نیشابور-سبزوار)،
چشمه شاهان گرماب (شمال غرب نیشابور)،
چشم خم تركان (قدمگاه نیشابور)،
آتشكده نیشابور (نیشابور)،
آرامگاه نظام الملک بكروی (نیشابور)،
آرامگاه عمر خیام (نیشابور)،
آرامگاه شیخ عطار (نیشابور)،
آرامگاه فضل بن شاذان (حومه نیشابور)،
مقبره كمال‌الملك (نیشابور)،
امام زاده محمد محروق (نیشابور)،
بقعه قدمگاه (25 كیلومتری نیشابور)
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند